Wat doet het Pact

Wat doet het Pact

Het doel van het Pact is de weidevogelpopulatie in Midden-Delfland in stand te houden zoals deze is gemeten in 2015 en het zo mogelijk vergroten van de populatie. Om dit te realiseren wordt gewerkt aan een breed palet aan projecten. Deze projecten staan hieronder kort beschreven. Uiteraard zijn er ook factoren die van belang zijn voor de overleving van kuikens, waar niet op is te sturen. Zo heeft een droog voorjaar al een grote impact op de levensvatbaarheid van de jongen.

Projecten Uitvoeringsplan Weidevogelpact

a. Nesten en percelen beschermen
In aanvulling op reguliere bescherming van nesten wordt vanuit het Pact geëxperimenteerd met nieuwe methoden (o.a. stroomdraden) om naast nesten ook percelen te beschermen tegen predatie door vos en kat. Er zijn ook speciale nestbeschermers gemaakt om nesten af te dekken tijdens de bemesting met de sleepslang op akkers en grasland. Hiervoor is een overleg gestart met lokale loonwerkers.

b. Bevorderen openheid door verwijderen bomen en struiken
Daar waar nut en noodzaak het hoogst zijn voor het verbeteren van de weidevogelstand zet het Pact in op het verwijderen van bomen en struiken of het omzetten in hakhout, om de openheid van het gebied te vergroten. De cultuurhistorische waarden van het landschap en die van de weidevogels kunnen conflicteren. Openheid verstorende bomen en bosschages zijn geïnventariseerd en hier is een prioritering in aangebracht. Het Pact overlegd op specifieke locaties met de boomeigenaren over de mogelijkheden van kap en/of terugsnoei naar hakhout.

c. Kruidenrijke bermen
Wegbermen, die daartoe geschikt zijn, kunnen door ecologisch beheer en inrichting bijdragen aan de insectenrijkdom in het gebied. Vogels als patrijs, veldleeuwerik, kwartel, kwartelkoning profiteren hier ook van. Het Pact roept bermeigenaren op om hun bermen ecologisch te beheren ten behoeve van bloemen, kruiden en insecten.

d. Bevorderen kruidenrijk grasland.
Door intensiever grasland gebruik zijn kruiden en daarmee insecten in het grasland sterk verminderd. De kuikens van de weidevogels vinden daardoor minder voedsel. Ook schiet het gras in het voorjaar hoog op waardoor de kuikens zich door een oerwoud aan grasstengels moeten worstelen en zij van de dauw kletsnat worden. Dit vergt extra energie die er door het verminderde voedselaanbod niet is. Het Pact zet in op voorlichting omtrent extensief kruidenrijk grasland en ondersteund boeren die dit willen ontwikkelen.

e. Tegengaan van predatie
De weidevogels in Midden-Delfland hebben te kampen met predatie van diverse zoogdieren en (roof)vogels. Maatregelen worden geïnitieerd om predatie zo veel mogelijk tegen te gaan door nestbescherming en habitatverbetering. Zo wordt er geëxperimenteerd met elektroschermen om de vos en kat buiten de percelen te houden. Het verminderen van uitkijkposten door bomen te kappen of in hakhout om te zetten hoort hier ook bij. Daarnaast wordt samengewerkt met de Wildbeheereenheid (WBE) Delfland om meer in te zetten op predatiebeheer. Ook doet het Pact een beroep op gemeente en inwoners om geen om predator aantrekkende elementen te plaatsen (bv. Ooievaarspalen en nieuwe bosschages in het buitengebied) en katten uit het weiland te houden.

f. Afsluiten polderpaden in het broedseizoen
Eén van de verstorende factoren voor weidevogels zijn recreanten. Met name wandelaars en loslopende honden werken verstorend voor de weidevogels. Weidevogels gedijen het best bij rust gedurende hun broedseizoen. Verstorende activiteiten die weidevogels doen opschrikken verraden ook hun aanwezigheid aan predatoren. Diverse wandelpaden over boerenland en in natuurgebieden zijn al afgesloten tijdens het broedseizoen, maar dat geldt nog niet voor alle paden (zoals het Doelpad, Dijkpolderpad en de Tanthofkade). Het Pact is in overleg met de eigenaren en beheerders van deze paden om ze sluiten van 1 maart tot 15 juni.

g. Dynamisch peilbeheer
Een hoger waterpeil is heel belangrijk voor het creëren van een gunstig leefgebied voor weidevogels en hun kuikens. Greppelplas-dras lijkt inpasbaar in de bedrijfsvoering en heeft een zeer positief effect op weidevogels. Het Weidevogelpact ondersteunde het Agrarisch Collectief Midden-Delfland bij de aanschaf van de eerste zonnepompen die door boeren kosteloos kunnen worden gebruikt om greppelplas-drassen te realiseren. Inmiddels draaien er in het voorjaar ruim 45 zonnepompjes op verschillende plekken in Midden-Delfland.

h. Creëren weidevogelkerngebieden
Er werd onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor het realiseren van een weidevogelkerngebied in Midden-Delfland. Als voorbeeld dient het model ‘de Ronde Hoep’, dat met succes wordt toegepast in Noord-Holland. Een weidevogelkerngebied beslaat een gebied van 15 a 20 hectare, die zodanige inrichting en beheer worden, zodat het de kwaliteit ‘goed’ krijgt volgens de landelijke index Natuur en Landschap (beheertype N13.01 Vochtig weidevogelgrasland, onderdeel flora en fauna). Dit betekent dat er meer dan 60 broedparen weidevogels per 100 ha in het kerngebied dienen voor te komen. Het gebied krijgt geen bestemming natuur, maar moet tenminste 30 jaar in stand worden gehouden voor de weidevogels. In de Commandeurspolder bij Maasland is inmiddels een weidevogelkerngebied gerealiseerd dat in voorjaar 2019 werd geopend.

i. Werving en opleiding vrijwilligers
Het aantal weidevogelvrijwilligers neemt af door vergrijzing. Om ook in de toekomst voldoende tellers en vrijwilligers te houden is werving (met name in de omringende steden om het belang van het gebied voor de stad te benadrukken) van groot belang. In 2015 is de Vogelwerkgroep Midden-Delfland begonnen met het aantrekken en opleiden van vrijwilligers middels zelf opgezette cursussen en één op één begeleiding. Daarbij wordt niet alleen gezocht naar vrijwilligers die helpen bij de monitoring, maar ook die boeren kunnen helpen bij het beschermen van nesten tijdens sleepslangbemesting, maaien, het aanleggen en beheren van greppelplasdras en het plaatsen van anti-predatierasters tegen katten en vossen.

j. Ondersteunen beheer Agrarisch Collectief Midden-Delfland en Natuurmonumenten
Het structureel doorvoeren van beheermaatregelen voor alle gebieden in Midden-Delfland is van belang voor de weidevogels. Dit beheer is voor het overgrote deel in handen van het Agrarisch Collectief Midden-Delfland, Natuurmonumenten en individuele boeren. Vanuit het Pact kan ondersteuning aan deze partijen worden verleend. Daarnaast is in 2017 het Weidevogelcafé gestart. Enthousiaste boeren komen samen om hun ervaringen omtrent weidevogelbeheer te delen en van elkaar te leren.

k. Communicatie
Voor het vergroten van het bewustzijn dat Midden-Delfland een belangrijk weidevogelgebied is en het belang van het tegengaan van de achteruitgang, is het essentieel dat er gecommuniceerd wordt naar het brede publiek over weidevogels en de inzet van het Pact. Dit zal het draagvlak voor beschermingsmaatregelen versterken en ook helpen bij de werving van vrijwilligers. Naast publicaties en persuitingen wordt het brede publiek ook worden bereikt middels cursussen, excursies en lezingen over weidevogels.

l. Gebiedsaanpak
Soms doen zich op plekken inrichtingskansen voor die het gebied als geheel versterken voor de weidevogels. In de Woudse waterberging heeft het Hoogheemraadschap van Delfland in februari 2017 afspraken over weidevogelbeheer vastgelegd in de pachtafspraken. Deze ontwikkeling is nauw gevolgd door het Pact. Uitgangspunt is dat de berging zijn functie als berging niet verliest.
De zuidplas van het Kraaiennest en het eilandje in de Dorppolder zijn opgeknapt en hebben nu veel meer waarde voor weidevogels.

m. Experimenteel beheer
Voor de aanvang van het nieuwe Agrarisch Natuurbeheer stelsel in 2016 zijn in Midden-Delfland in het kader van agrarisch natuurbeheer experimenten gestart met nieuwe beheerpakketten. Een aantal van deze maatregelen waren succesvol. Deze zijn deels opgenomen in het Agrarisch Natuur- en Lanschapsbeheer (ANLb) 2016 en worden nu door het Agrarisch Collectief Midden-Delfland betaald. Het omploegen en braak laten liggen van (delen van) percelen blijkt heel effectief, maar was tot 2023 niet opgenomen binnen de ANLbsystematiek. Tot 2023 is deze maatregel op een aantal locaties bekostigd door het Pact.

n.Tellingen
Het Agrarisch Collectief Midden-Delfland en Natuurmonumenten zorgen ervoor dat de gebieden die bij hen in beheer zijn worden gemonitord. Om goed te kunnen volgen hoe de weidevogelstand zich ontwikkelt ten aanzien van de 0-meeting in 2015, is het van belang dat de overige weilanden in Midden-Delfland ook geteld worden. De kosten voor het tellen van deze ‘witte gebieden’ worden door het Pact betaalt. De Vogelwerkgroep verzamelt alle telgegevens om één beeld van de weidevogelstand in Midden-Delfland te maken.

o. Duurzaam Agrarisch Weidevogelbeheer
In januari 2023 is aanvullende financiering ontvangen voor het realiseren van het project Duurzaam Agrarisch Weidevogelbeheer Klaas Engelbrechtspolder. Duurzaam Agrarisch Weidevogelbeheer betreft een gebied van ca 20 ha, wat voor 30 jaar is bestemd voor weidevogels doormiddel van een kwalitatieve verplichting. Na deze 30 jaar is het weer volledig agrarisch te gebruiken. Het project wordt intensief begeleid door een werkgroep bestaande uit Vockestaert, LTO Delflands Groen, gemeente Midden-Delfland en de kavelruilcoördinator.

p. Beweiding
Beweiding tijdens het broedseizoen kan een gunstig effect hebben op weidevogels. Het zorgt voor een structuurrijk grasland met schuilgelegenheid en mestvlatten trekken insecten aan waar de vogels van kunnen eten. Daarnaast zorgen weidende koeien voor een bepaalde mate van bescherming tegen predatoren. Daarbij heeft het de voorkeur dat de koeien zo vroeg mogelijk in het voorjaar de wei in gaan. Binnen het Pact wordt nagedacht op welke manier vroeg weiden kan worden gestimuleerd. Hierbij kan gedacht worden aan het promoten van landelijke projecten (bv.
Stichting Weidegang) in het gebied, een nieuwe studiegroep binnen Duurzaam Boer Blijven en/of een extra financiële stimulans ontwikkelen voor beweiding.

q. Greppels
Greppels blijken een zeer gunstig effect te hebben op de overleving van weidevogelkuikens. Ze bieden schuilgelegenheid en voedsel, met name wanneer er een klein laagje water in de greppel blijft staan. Het Pact wil daarom het behouden en aanleggen van goed functionerende greppels stimuleren en denkt na op welke manier goede weidevogelgreppels het beste kunnen worden gestimuleerd. Hierbij kan gedacht worden aan een subsidieregeling voor aanleg en verbetering van greppels; promotiecampagne voor greppelonderhoud en aanleg; beheervergoeding voor het onderhouden van greppels onder zien te brengen bij bestaande regelingen.

Relatiemanagement
Het Pact wordt met regelmaat benaderd door diverse partijen over weidevogels in Midden-Delfland of aanverwante zaken die niet direct onder de projecten van het Pact vallen. De projectleider van het Weidevogelpact probeert aan deze vragen gehoor te geven.